🎴 wewarmenop.nl
maakt klimaatstudies toegankelijk


Welkom op wewarmenop.nl
U kunt hier zoeken in een verzameling van 12500 wetenschappelijke publikaties over klimaatonderzoek.

Sinds kort online:

klimaatalarmist.nl



   Klik om te zoeken


Kijk ook eens op: climatefeedback.org   Covering Climate Now

Het veranderende klimaat werpt vele vragen op.

Waarom zit er 20% zuurstof in de atmosfeer en slechts 0,04% kooldioxide?

Waarom nemen land en zee niet al het uitgestoten CO2 op, maar slechts de helft?

Waarom heeft een kleine verandering van het kooldioxyde-gehalte in de atmosfeer (een extra 100 ppm = 0,01% meer) zulke vérstrekkende gevolgen?

Waarom is klimaatverandering beter te voorspellen dan het weer?

Waarom zal de opwarming van de Aarde nog honderden jaren doorgaan nadat het gebruik van fossiele brandstoffen is gestopt?

Wat zijn de te verwachten gevolgen van de snelle stijging van het kooldioxide-gehalte in de atmosfeer, en waarop is die verwachting gebaseerd?

Dit zijn een aantal vragen die zonder diepgaander kennis van de natuur en de evolutie van het leven op Aarde niet kunnen worden beantwoord. In de natuurwetenschappen is de afgelopen 50 jaar veel onderzoek verricht dat duidelijkheid heeft gegeven, oude veronderstellingen heeft ondergraven en nieuwe vragen heeft opgeworpen. Vooral de laatste decennia is de kennis van de aardgeschiedenis en het 'paleoklimaat' enorm toegenomen. De analyse van boorkernen - uit de zeebodem en uit de ijskappen van Antarctica en Groenland - en satellietwaarnemingen hebben daar in belangrijke mate toe bijgedragen.

Het idee dat er nog twijfel bestaat over de realiteit en de oorzaken van de huidige klimaatverandering berust op achterstand in kennis bij het brede publiek, de politiek en de media.

Op deze website zijn de wetenschappelijke publicaties die de basis vormen voor de huidige kennis op het gebied van klimaat en aanverwante natuurwetenschappen toegankelijk gemaakt voor een ieder die de oorspronkelijke bronnen wil raadplegen.

Via een zoekscherm kunt u zoeken op trefwoorden in de titel van wetenschappelijke publicaties, op naam van auteurs, op jaar van publicatie of een combinatie van deze gegevens.

De gevonden wetenschappelijke artikelen kunt u direct als PDF inzien of downloaden

Het zoekscherm ziet er momenteel als volgt uit:



Wilt u een kijkje nemen in de huidige verzameling van 12500 wetenschappelijke artikelen, tik of klik dan op:


   Klik om te zoeken


Recente metingen en actuele publicaties hieronder

Tip: ga voor 'klimaatdiscussie' en verdere inhoudelijke informatie naar de nederlandstalige website klimaatveranda.nl
Kijk ook eens op: climatefeedback.org   Covering Climate Now


Metingen:

Noordpoolregio:

Animatie van ijsbedekking Noordpool 1984-2016 en meer
Grafiek van dagelijkse ijsbedekking afgelopen 3 maanden
Interactieve kaart van ijsbedekking en weersituatie vanaf 1 maart 2012 t/m heden (datum, regio, ijsbedekking, luchtdruk, wind, golfhoogte)
Grafiek van ijsvolume Noordelijke IJszee (maandcijfers) 1979 tot heden

Atmosfeer:

Grafiek CO2-gehalte atmosfeer (maandgemiddelden) afgelopen 4½ jaar
Grafiek CO2-gehalte atmosfeer (maandgemiddelden) sinds 1958
Grafiek CH4-gehalte atmosfeer (maandgemiddelden) afgelopen 4½ jaar en sinds 1983
Animatie (op wereldbol) van trends in CO2-uitstoot door fossiele brandstoffen 2010-2012 en 2013-2016
Animatie CO2-gehalte atmosfeer afgelopen 800 duizend jaar

Actuele publicaties:

Global Carbon Budget Report 2019
Yearly assessment of global CO2 emissions and sinks
Global Carbon Project (GCP) Full report (56 pp), 4 december 2019


UNEP Emission Gap Report 2019
The gap between the Paris Agreement and what is accomplished thus far
United Nations Environmental Program, Full Report (108 pp), 26 november 2019


The Lancet Countdown Report 2019
Tracking the connections between public health and climate change
The Lancet, 13 november 2019, p.1836-1878 download


IPCC Special Report on the Ocean and Cryosphere in a Changing Climate ('SR OCC')
Full Report (1170 pp), 25 september 2019    Summary for Policymakers (45 pp)


CTI Report: Breaking the Habit
Why none of the large oil companies are “Paris-aligned”, and what they need to do to get there
Carbon Tracker Initiative (CTI), 5 september 2019   Download (50 pp)


IPCC Special Report on Climate Change and Land ('SR CCL')
Full Report (1542 pp), 8 augustus 2019    Summary for Policymakers (43 pp)


FAO Report: The State of the World’s Biodiversity for Food and Agriculture 2019
UN Food and Agriculture Organization (FAO), Commission on Genetic Resources for Food and Agriculture
Full report (576 pp), 6 mei 2019


WMO Statement on the state of the global climate in 2018
State of the Climate shows accelerating climate change impacts

World Meteorological Organization (WMO), 28 maart 2019 download (44 pp)

IEA - Global Energy & CO2 Status Report 2018
OECD/International Energy Agency, 26 maart 2019 download

UN GEO6 - Global Environment Outlook 6
Healthy Planet - Healthy People
UN Environment, 4 maart 2019 download (745 pp)

Carbon Tax and Dividend 2019
How to win public support for a global carbon tax
Nature, 17-01-2019, p.289-291 download

Global Risk Report 2019
Published against a backdrop of worrying geopolitical and geo-economic tensions. If unresolved, these tensions will hinder the world’s ability to deal with a growing range of collective challenges, from the mounting evidence of environmental degradation to the increasing disruptions of the Fourth Industrial Revolution.
World Economic Forum (WEF), 15 januari 2019 download (114 pp)

The Lancet Countdown Report 2018
Health and Climate change: shaping the health of nations for centuries to come
The Lancet, 8 december 2018, p.2479-2514 download

Global Carbon Budget Report 2018
Yearly assessment of global CO2 emissions and sinks
Final version, 5 december 2018 download

UN Emission Gap Report 2018
The gap between the Paris Agreement and what is accomplished thus far
Executive Summary download
Full Report, november 2018 download


IPCC Special Report on Global Warming of 1.5ºC ('SR15')
Summary for Policymakers of IPCC Special Report on Global Warming of 1.5ºC approved by governments
Summary for Policymakers download
Full report download

The costs of climate inaction
A new analysis breaks down the likely social cost of carbon emissions by country, and should make unhappy reading for politicians
Editorial Nature 27-09-2018 download

Valuing climate damages at the country level
Nature Climate Change 24-09-2018 download

Country-level social cost of carbon
Nature Climate Change 24-09-2018 download


Hoeveel kooldioxide zit er in atmosfeer, waar komt het vandaan en waar blijft het?

Hieronder een animatie van het kooldioxide(CO2)-gehalte in de atmosfeer gedurende de afgelopen 800 duizend jaar. Dit was tijdens de IJstijden onder 200 ppm en bleef tijdens de Interglacialen onder 300 ppm. De mensheid heeft tot 1970 geen hoger (CO2)-gehalte meegemaakt dan 325 ppm. Sinds het einde van de laatste IJstijd (ongeveer 10 duizend jaar geleden) was er van een globale opwarming of afkoeling van meer dan een graad geen sprake.

Door de in 50 jaar sterk toegenomen CO2-uitstoot dreigt nu een ongekend snelle opwarming van het aardoppervlak, met een snelheid die in de geologische geschiedenis van de Aarde uniek is.

Op de tweede plaats komt de slechtste periode voor het aardse leven, de Perm-Trias massa-extinctie van 252 miljoen jaar geleden. Toen steeg de gemiddelde temperatuur sneller dan de levende natuur kon bijhouden door migratie en aanpassing. Met massale sterfte van vrijwel al het hogere leven tot gevolg.

En die wetenschap is reden tot zorg bij veel natuurwetenschappers.


Bron: National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), USA      Refs: Rubino, MacFarling Meure, Neftel, Petit, Siegenthaler, Lüthi



Het project NOAA Carbon Tracker houdt bij waar het CO2 blijft dat door het verstoken van fossiele brandstoffen (beige in het plaatje hieronder) en door bosbranden (rood) in de atmosfeer komt. Deze gegevens worden jaarlijks verzameld en gepubliceerd in het kader van het Global Carbon Project (GCP) op basis van het meest recente wetenschappelijk onderzoek.


Bron: NOAA Carbon Tracker

De uitstoot van CO2 door het gebruik van fossiele brandstoffen over de 10 jaar van 2007 t/m 2016 kon met een nauwkeurigheid van 5% worden berekend uit de internationale energiestatistieken. Deze uitstoot bedroeg gemiddeld 9,4 GtC of 34 GtCO2 per jaar. [Gt = gigaton = Pg = petagram; C = koolstof; CO2 = kooldioxide; 1 GtC = 3,664 GtCO2]

De hoeveelheid van de CO2-uitstoot die jaarlijks in de atmosfeer achterblijft kon met een nauwkeurigheid van ±2% worden berekend uit de CO2-metingen die wereldwijd worden gedaan. Over dezelfde periode was dat gemiddeld 4,7 GtC of 17 GtCO2 per jaar. [1 ppm stijging van het CO2-gehalte in de atmosfeer komt overeen met 2,12 GtC of 7,8 GtCO2].

Wat telt voor de globale opwarming is wat er aan CO2 in de atmosfeer achterblijft, en die hoeveelheid is met een nauwkeurigheid van een paar procent bekend.

De globale opwarming bedraagt momenteel ongeveer 1 graad Celsius boven het voor-industriëel gemiddelde, waarvoor het midden van de negentiende eeuw (1850) als startpunt wordt genomen.
Bij het Akkoord van Parijs in 2015 is afgesproken dat de globale opwarming onder de 2 graden Celsius moet moet blijven. Het United Nations Environmental Program (UNEP) rapporteert jaarlijks (eind november) via het Emission Gap Report in hoeverre de verschillende landen zich aan die belofte hebben gehouden. Daarnaast houdt het Global Carbon Project (GCP) bij hoeveel fossiele brandstof er nog kan worden verstookt om onder die grens te blijven. Dat wordt het Global Carbon Budget genoemd. Jaarlijks in begin december rapporteert het GCP over de stand van zaken.

De term 'Global carbon dioxide budget' wordt enigszins verwarrend gebruikt voor de jaarlijkse koolstofdioxide balans.




Bron: Global Carbon Budget 2017, Global Carbon Project (GCP)


Bron: Global Carbon Budget 2019, p.1804 Global Carbon Project (GCP)

In 2019 is de CO2-uitstoot door fossiele brandstoffen opnieuw gestegen ten opzichte van voorgaande jaren. Ook de actuele gegevens van het CO2-meetstation op Hawaii (bijgewerkt tot deze maand) laten nog geen trendbreuk zien. De jaarlijkse stijging van het CO2-gehalte is ruim 2 ppm per jaar.

Zal de coronacrisis een merkbaar effect hebben op deze grafiek? Waarschijnlijk niet. Ook al wordt er dit jaar misschien 10% minder CO2 uitgestoten dan in 2019 (voorspelling van de IEA). Er komt dit jaar dan toch ongeveer 17 gigaton CO2 extra in de atmosfeer (de helft van de 35 gigaton die wordt uitgestoten), bovenop wat er al in de atmosfeer zit. Dat is nog steeds goed voor een stijging van het CO2-gehalte met ruim 2 ppm in 2020.

En als de economie na de coronacrisis weer aantrekt?


Bron: NOAA Earth System Research Laboratory (ESRL)







Onderstaande animatie laat de verschillende 'drijvende krachten' (forcings) achter klimaatverandering zien en hun relatieve bijdrage aan opwarming of afkoeling.


Bron: NASA

Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties (UN) verzamelt de wetenschappelijke kennis over het klimaat en rapporteert daarover eens in de zes jaar.

Om de globale temperatuurstijging onder de 1,5 tot 2°C te houden, kon er volgens het laatste IPCC-rapport (2013/2014) vanaf 2016 nog maximaal 600 Gigaton kooldioxide (= 164 GtC) in de atmosfeer worden geloosd. Dat was het 'koolstof-budget' wat de wereld nog zou hebben om catastrofale gevolgen van klimaatverandering af te wenden. Een koolstofbudget dat bij de huidige trend binnen 15 jaar zou zijn opgebruikt.


Bron: Nature 29 juni 2017, p.595

Sindsdien is die inschatting van het resterende koolstofbudget veel te optimistisch gebleken, maar worden maatregelen om de kooldioxide-uitstoot te beperken steeds weer uitgesteld...


Bron: Nature 6 december 2018, p.31


Bron: Nature 27 november 2019, p.594

Om nog een kans van 50% te hebben dat de globaal gemiddelde temperatuurstijging beneden de 2 graden blijft, zal er zeer veel CO2 kunstmatig uit de atmosfeer moeten worden gehaald. Dat wordt eufemistisch "negatieve emissies" genoemd. De manier waarop dit zou moeten gebeuren is nog niet op grote schaal getest, maar kost in ieder geval meer energie dan de verbranding van fossiele brandstof tot CO2 heeft opgeleverd.

Bovendien zit er nog een addertje onder het gras. Nu profiteren we van het feit dat van iedere ton CO2, die met het verstoken van fossiele brandstof vrijkomt, de helft door oceaan en landplanten wordt opgenomen. Maar andersom zal er voor iedere ton CO2 die we kunstmatig uit de atmosfeer gaan halen, bijna een halve ton CO2 uit de oceaan weer in de atmosfeer terecht komen.


Climate study is like an onion. The more you peel, the more you cry.


Hoe meer fossiele brandstof er vanaf nu nog wordt verstookt, hoe meer CO2 zal er later weer uit de atmosfeer moeten worden gehaald. Verminderen van de CO2-uitstoot is daarom urgenter dan door de politiek veelal wordt aangenomen. Voorkomen is beter - en een stuk goedkoper - dan genezen.

Zo veel is wel duidelijk dat de kosten om koolstof uit de atmosfeer te halen een veelvoud van € 100 per ton CO2 zullen bedragen. Grootgebruikers van fossiele brandstof ("fossiele koolstof"), zoals elektriciteitsproducenten, staalfabrieken, chemische industrie, autoverkeer, lucht- en scheepvaart, zouden (koolstof)belasting moeten betalen om de toekomstige kosten van het weer uit de atmosfeer halen van de geloosde CO2 te financieren. De huidige steenkoolprijs bijvoorbeeld bedraagt minder dan € 70 per ton of minder dan € 20 per ton uitgestoten CO2.

Historisch probleem is dat de (binnenlandse, binnen-europese) productie van fossiele brandstoffen door overheden juist werd gesubsidiëerd om de afhankelijkheid van import te beperken. De gigantische Groningse aardgasbel oversteeg de binnenlandse behoefte echter en werd tegen extreem lage prijzen uitverkocht aan het buitenland en aan energie-intensieve industrieën omdat Nederland vreesde het aardgas anders niet meer kwijt te kunnen raken. In begin 70-er jaren verwachtte men immers een doorbraak van kernenergie en lagere energieprijzen.

Over de prijs die de burger - als kleinverbruiker - moet betalen voor fossiele brandstoffen werd en wordt echter accijns en belasting geheven.

Om nu een brede publieke ondersteuning te krijgen voor een energie- en klimaatbeleid dat effectief de uitstoot van CO2 beperkt, zullen de grootverbruikers van fossiele brandstof niet langer gesubsidiëerd moeten worden, maar zal de prijs die zij voor fossiele brandstof betalen meer in overeenstemming moeten zijn met de werkelijk kosten die het verstoken van fossiele brandstof en het opvangen van CO2 met zich meebrengt.

Een maatregel om dit te bereiken die zowel door links als door rechts in de politiek zou moeten worden omarmd is koolstofbelasting en -dividend, een herverdeling van de kosten voor fossiele brandstoffen. Dit komt er op neer dat grootverbruikers van fossiele brandstoffen (elektriciteitsproducenten, staalfabrieken, chemische industrie, lucht- en scheepvaart) meer moeten gaan betalen voor fossiele brandstoffen via een extra CO2-belasting ("koolstofheffing"). De opbrengst van die heffing kan grotendeels worden terugbetaald aan de burger door de energiebelasting voor kleinverbruikers te verlagen en/of door een andere algemene belastingteruggaaf ("koolstofdividend"). Een dergelijke belastingmaatregel vergt relatief weinig inzet van overheidsdienaren en stimuleert de economie. De burger kan zelf beslissen om het extra geld te besteden aan de vanzelf duurder wordende energie-intensieve producten of aan de goedkoper wordende duurzame alternatieven.

En wat doet de politiek?
Links is hysterisch, rechts is dom en het midden slaapt

Uiteindelijk is het absurd om nu CO2 in de atmosfeer te lozen dat er later - door onze kinderen - tegen hoge kosten weer moet worden uitgehaald.

Dus de beste actie is het zo spoedig mogelijk stoppen met het verstoken van fossiele brandstoffen. Te beginnen met steenkool, dan aardolie en tenslotte aardgas. Omdat in die volgorde de CO2-uitstoot het snelste wordt teruggedrongen.

Door de grote olie-, gas- en steenkoolproducenten wordt aangenomen dat de vraag naar fossiele brandstoffen nog tot 2040 zal stijgen. Daarom worden nog grote investeringen gedaan om aan die vraag te voldoen. Dit staat haaks op de noodzaak om het CO2-gehalte in de atmosfeer zo spoedig mogelijk terug te dringen tot onder 350 ppm. Hoe langer daarmee wordt gewacht, hoe groter de kans dat de stijging van het CO2-gehalte niet meer kunstmatig kan worden teruggedrongen en in een versnelde groei geraakt.

Hoe de wereld er dan uit kan gaan zien, leert het onderzoek naar het 'paleoklimaat' tijdens vroegere perioden in de geologische geschiedenis met een sterk toenemend CO2-gehalte in de atmosfeer.

De periode van het Paleoceen-Eoceen Thermal Maximum (PETM) van zo'n 55 miljoen jaar geleden is tot dusver het beste onderzocht. De natuurlijke rem die toen op verdere opwarming stond is - door de activiteiten van de mensheid - mogelijk nu niet meer aanwezig.

De klimaatveranderingen die ongeveer 251 miljoen jaar geleden plaatsvonden, komen dan in beeld. Een periode die - verwarrend genoeg - als PTME wordt aangeduid: Perm Trias Massa Extinction. Een belangrijke oorzaak van de toenmalige koolstof-'excursies' naar de atmosfeer, was waarschijnlijk de verbranding van dikke steenkoollagen ten gevolge van grootschalig vulkanisme (de 'Siberian Traps Large Igneous Province (LIP)').

Het vervolgens vrijkomen van grote hoeveelheden aardgas (CH4 uit methaanhydraat) heeft waarschijnlijk een versnellende rol gespeeld bij de sterke globale opwarming die toen optrad. Zuurstofloze oceanen en zure regen waren daarna de genadeklap voor de natuur. Vrijwel al het hogere leven stierf uit. De evolutie werd gereset naar een wereld van voornamelijk micro-organismen. Met deze kennis in het achterhoofd wordt daarom door klimaatwetenschappers met argusogen gekeken naar de huidige voorraden in methaanhydraat en permafrost opgeslagen aardgas rond de Noordelijke IJszee, die instabiel zouden kunnen worden bij verdergaande opwarming.

Voor een stabiel klimaat horen fossiele brandstoffen (bruinkool, steenkool, aardolie en aardgas) in de grond te blijven (of er in te worden teruggestopt).

Er is echter één uitzondering op deze one-liner mogelijk: aardgas.

Aardgas (CH4) bestaat uit koolstof (C) en waterstof (H2). Als het op grote schaal mogelijk zou worden om aardgas te splitsen in waterstof en koolstof, dan ontstaat een schoon proces waarbij geen CO2 in de atmosfeer wordt geloosd, waarbij een schone brandstof ontstaat (H2) en een veelbelovend bijproduct (zeer zuivere, vaste, koolstof). Zolang er onvoldoende toepassing voor deze koolstof is kan deze in de bodem worden opgeslagen op een manier die veel veiliger en goedkoper is dan de opslag van CO2. De waterstof is een brandstof die kan worden verspreid via het aadgasnet. Tenslotte bestond de eerste vorm van via pijpleidingen gedistribueerd (stads)gas voor 50% uit waterstof.


Bron: Rodat et.al., 2010, Int J Hydrogen Energy

Een brandstof is pas een netto energieleverancier als de productie ervan minder energie kost dan de verbranding oplevert. Waterstof uit "kraken" van aardgas voldoet aan deze eis.

Als CO2 uit de lucht moet worden teruggewonnen, voldoen hout, bruinkool, steenkool, aardolie en diverse 'biobrandstoffen' niet meer aan de norm voor 'netto energieleverancier'. Het gebruik ervan als brandstof voor energie-opwekking is daarom zinloos. En ethisch onverantwoord wanneer men onze kinderen niet wil opzadelen met het 'terugwinnen' van de door ons verspilde brandstoffen. Momenteel 'lenen' we energie van ons nageslacht.

Voor (te) veel mensen die nu leven is dat geen probleem.



Bron: Greg Perry cartoon of the week 2015/06/02 op conservationbytes.com




Last update: 24-02-2022
Voor reacties, commentaar en tips, graag een mailtje aan  info@wewarmenop.nl